立案登记制改革是近年来中国司法体制改革的重要举措之一，旨在解决法院“立案难”的问题，提高诉讼效率和当事人诉权的保障水平。该制度自2015年5月1日起在全国范围内实施以来，对行政诉讼案件的受理、审理以及判决产生了深远的影响，从而重塑了行政诉讼的案件格局。本文将探讨立案登记制改革的背景、内容及其在行政诉讼中的具体表现。
一、立案登记制的提出与背景 立案登记制改革是在党的十八届四中全会《中共中央关于全面推进依法治国若干重大问题的决定》中提出的，其目的是为了解决人民法院在立案环节存在的限制当事人诉权、拖延立案等问题。在此之前，法院实行的是审查起诉制度，即法院会对原告提起的诉讼请求进行实质性审查，只有符合条件的才能被接受并进入审判程序。这种做法导致了一些法院对某些敏感或复杂的案件采取选择性立案的做法，使得当事人的合法权益得不到及时的保护。
二、立案登记制的内容及特点 根据《最高人民法院关于适用〈中华人民共和国民事诉讼法〉的解释》的规定，立案登记制的主要内容包括以下几个方面：
- 当场登记立案：对符合法律规定条件的民事起诉、刑事自诉和行政起诉，应当分别作出以下处理：（一）予以登记立案；（二）对不符合形式要件的起诉，退回诉状并释明当事人需要补正的内容、材料及期限；当事人按期补正的，应当登记立案；逾期未补正的，视为撤回起诉。
- 除前款规定情形外，法院应当在收到当事人提交的证据材料之日起五日内完成审查，以决定是否立案；需要补充必要相关材料的，法院应当及时告知当事人在指定期限内补齐。
- 对符合法定条件的上诉案件，法院应当在收到上诉状后十日内立案。
- 当事人提交的诉状和材料不符合要求的，法院应当一次性书面或者口头告知其在指定期限内补正。
从上述规定可以看出，立案登记制具有以下特点：
- 简化立案流程：法院不再对原告的诉讼请求进行实质性审查，而是对其提供的基本文件和信息进行形式上的审核。
- 降低门槛：改革后的立案标准更加宽松，有利于更多原本可能因条件不足而被拒绝的案件得以进入审判阶段。
- 强化监督机制：要求法院在特定时间内完成立案审查工作，否则应自动转为立案，这有助于防止法院故意拖延或阻碍立案的情况发生。
- 保护当事人权益：通过明确法院在各个阶段的义务和时间表，确保了当事人的诉权得到有效维护。
三、立案登记制对行政诉讼案件格局的重塑 立案登记制的实施，对行政诉讼案件的数量、类型和审理方式都带来了显著的变化：
- 案件数量增加：由于降低了立案门槛，更多的公民和企业愿意尝试通过行政诉讼来解决纠纷，从而导致了行政诉讼案件数量的增长。
- 案件类型多样化：随着立案标准的放宽，一些过去难以获得立案的特殊领域如环境污染、土地征用等行政诉讼案件开始增多。
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
- **
